نقاشی ساختمان عبارت از ایجاد یک پوشش دکوراتیو (Decorative) نهایی روی سطح دیوار و سقف، نما و سطوح فلزی و چوبی به منظور زیبایی و یا محافظت در برابر عوامل مخرب مانند اشعه فرابنفش UV و یا رطوبت و یا … می‌باشد. به این منظور معمولاً از رنگ‌ها و جلاهای موجود در بازار استفاده می‌شود. بحث محافظت در برابر اشعه UV و یا محافظت در برابر رطوبت بیشتر در نما و ایزولاسیون مطرح است که در مورد عایق‌های رنگی مایع در قسمت ایزولاسیون توضیح داده شد.

رنگ در حقیقت طول موجی از نور است که توسط اشیاء بازتاب شده و به چشم ما می‌رسد. نور سفید از طیف کاملی از رنگ‌ها با طول موج‌های متفاوت تشکیل شده است. وقتی که نور سفید به اجسام می‌تابد برخی طول موج‌ها توسط جسم جذب شده و برخی بازتاب داده می‌شوند که طول موج های بازتاب شده به چشم ما می‌رسد و بر حسب این طول موج‌ها ما اجسام را به رنگ‌های خاصی می‌بینیم. ولی در اصطلاح ساختمان، رنگ را برای هر مایع، شبه‌مایع و یا هر ترکیب صمغ مانندی که موقع استفاده، لایه نازکی را جهت پوشاندن جسمی جامد ایجاد می‌کند، بکار می‌برند.

۱-۱-۲. اجزاء:

اجزای تشکیل‌دهنده رنگ مایع شامل: رزین (Resin)، رنگدانه (Pigment)، حلال (Solvent)، پرکننده (Filler) و مواد کمکی است که به عنوان پوشش تزئینی یا غیر تزئینی به کار می‌رود. در صورتی که رنگ فاقد رنگدانه باشد به عنوان لاک قادر به حفاظت از سطح می‌باشد.

لاک‌ها: در صورتی که رنگ فاقد رنگدانه باشد به عنوان لاک (Lac) یا پوشش شفاف قادر به حفاظت از سطح می‌باشد. هنگامی که رنگدانه به لاک‌های شفاف اضافه شود نتیجه آن تولید لعاب لاکی است که خود دامنه وسیعی از لاک‌های شفاف و رنگی را برای منظورهای مختلف تولید می‌کند.

جلاها: جلاها (Polish) فراورده‌هایی هستند به شکل مایع، کم و بیش شفاف که به منظور پوشش محافظ سطوح همانند رنگها بکار می‌روند. ضمن اینکه سطح اصلی کار را نشان می‌دهند. جلاها با انواع رزین‌های طبیعی، طبیعی اصلاح شده و مصنوعی ساخته می‌شوند.

۱-۱-۳. انواع:

به طور کلی رنگ‌ها در ساختمان به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:

1. رنگ‌های پایه آبی: منظور از رنگ‌های پایه آبی، رنگ‌هایی است که قابلیت رقیق شدن توسط آب را دارند. تعداد زیادی از رزین‌ها به صورت پایه آبی تولید و در ساخت رنگها مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهمترین رنگهای پایه آبی در ایران با رزین‌های پلی وینیل استات (Polyvinyl acetate) و اکریلیک (Acrylic) تولید می‌شود که همگی بصورت امولسیون هستند. از انواع دیگر این رزین‌ها می‌توان پلی یورتان (Polyurethane) و آلکیدها (Alkyd) را نام برد.
2. رنگ‌های پایه حلالی: منظور از رنگ‌های پایه حلالی رنگ‌هایی است که در برخی حلالهای آلی محلول بوده و در آب نامحلول هستند. رنگ‌های پایه حلالی در طیف وسیعی از رزین‌ها مانند آلکید (Alkyd)، پلی‌استر (Polyester)، فرمالدئید اوره (Formaldehyde urea)، فرمالدئید ملامین (Formaldehyde melamine) ، فنولیک (Phenolic) ، نیتروسلولز (Nitrocellulose)، اپوکسی (Epoxy resin) ، پلی اورتان (Polyurethane)، سیلیکون (Silicon) ، کلروکائوچو (Chlorinated rubber) و آکریلیک (Acrylic resin) (همراه با برخی رزین‌های دیگر) تولید می‌شود. مصرف رنگ‌های پایه حلالی به خاطر آلودگی‌های زیست محیطی در بیشتر کشورهای صنعتی ممنوع شده است.
3. رنگ‌های غیر حلالی (پودری): از این رنگ‌ها برای پوشش صنعتی پروفیل‌ها و قطعات فلزی وسایل خانگی استفاده می‌شود و در آن با باردار کردن سطوح و افشاندن رنگ روی آنها و سپس پخت حرارتی سیستم، رنگ اعمال می‌شود. در این رنگ‌ها نیز از انواع رزین‌ها مانند پلی‌استر و اپوکسی استفاده می‌شود.
4. رنگ‌های سنتی: این رنگ‌ها امروزه به علت دوام، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از انواع این رنگها می‌توان موارد زیر را نام برد:

رنگ لعابی، رنگ‌های بر پایه سیمان، رنگ‌های سیلیکات سدیم

ما در اینجا به بررسی ۵ نوع از رنگ‌های موجود در بازار که به گروه‌های بالا تعلق دارند می‌پردازیم:

– رنگ‌های پلاستیک

– رنگ‌های روغنی

– رنگ‌های اکریلیکی

– رنگ‌های مولتی کالر

– رنگ‌های نما

– معرفی رنگ‌های جدید

۱-۱-۴. کاربردها:

از رنگ برای محافظت از خوردگی، نگهداری، دکوراسیون یا اضافه کردن هرگونه قابلیت بر روی یک سطح که توسط رنگدانه پوشش داده می‌شود، استفاده می‌گردد. از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به پوشاندن سطح فلزات برای کند کردن فرایند زنگ زدگی، خوردگی یا رنگ کردن نما جهت محافظت از آن در برابر رطوبت یا تغییر رنگ ناشی از اشعه UV خورشید و نقاشی داخلی جهت زیبایی محیط داخلی، اشاره کرد. تشخیص علایم صنعتی یا هشدارها، علامت‌گذاری لوله‌ها و نیز کاربردهای نظامی، از دیگر کاربردهای رنگ می‌باشد. همچنین در هنر، پوشش‌های صنعتی، علایم جاده‌ای و یا در لنگرگاه‌ها جهت جلوگیری از خوردگی توسط آب و .. رنگ یک محصول نیمه تمام شده است بدین معنی که بعد از استفاده توسط کاربر به مرحله پایاینی خود که ایجاد یک پوشش حفاظتی یا تزئینی است می‌رسد. از رنگ همچنین همراه با مخلوط کردن لعاب برای پوشش‌های پیشرفته و صیقلی‌سازی سطوح سرامیک، چینی و … نیز می‌توان استفاده کرد. همچنین در علم پزشکی نیز کاربرد دارد.